محمد یعقوب یسنا (زادهٔ ۱۰ اسفند ۱۳۵۷ خورشیدی در درهٔ نیکپی، شهرستان دوشی، استان بغلان)
اسطوره‌شناس، شاهنامه‌پژوه، منتقد ادبی، نظریه‌پرداز و داستان‌نویس اهل افغانستان است. او نزدیک به دو دهه در دانشگاه دولتی البیرونی استان کاپیسا تدریس کرده و آثار چشم‌گیری در عرصهٔ پژوهش‌های ادبی و فلسفی، شعر و داستان نشر کرده است.یسنا یکی از فعالان حوزهٔ ادبیات و فرهنگ افغانستان و ادبیات فارسی است و تقدیرات و جوایز پرشماری را در کشورهای افغانستان، ایران و تاجیکستان به پاس فعالیت‌هایش کسب کرده است و آثار او در افغانستان، ایران، تاجیکستان، آلمان و هالند به چاپ رسیده‌اند.
| یعقوب یسنا. زادهٔ. ملیت نژاد محصیل پیشه آثار همسر(ها) فرزندان | محمد یعقوب یسنا
|
| زنده گی نامه |
فعالیت‌های محمد یعقوب یسنا:
- معاون مدیر مسوول هفته‌نامهٔ دانشجو از ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۴
- استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه البیرونی در ولایت کاپیسا از ۱۳۸۳ تا اکنون
- آمر دیپارتمنت پارسی دری دانشکدهٔ زبان و ادبیات دانشگاه البیرونی از ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۳
- مدیر مسوول هفته‌نامهٔ «پگاه» از ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶
- سردبیر و ویراستار مجلهٔ «عدالت» وزارت عدلیه از ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰
- مسوول کمیتهٔ فرهنگی مرکز دموکراسی و حقوق بشر (انجمن) از ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۱
- معاون شورای اجتماعی و فرهنگی مردم نیکپی از ۱۳۸۷ تا اکنون
- صاحب امتیاز نشریهٔ «نامه» از ۱۳۹۲ تا اکنون
- مسوول کمیتهٔ تحقیق «دانشگاه خورشید» از ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵
- مدیر مسوول «انتشارات مقصودی» از ۱۳۹۳ تا اکنون
- نمایندهٔ دانشجویان خارجی دانشگاه یزد از ۱۳۹۶ تا اکنون
- عضو اتحادیهٔ نویسندگان در کابل
- عضو هیئت داور در بررسی آثار ادبی فرهنگی در وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان
- عضو هیئت داور در سمینار نشست بین‌المللی استادات ادبیات فارسی در تهران
- عضو هیئت داور در آثار داستانی زون شمال شرق افغانستان
- عضو هیئت داور ادبیات داستانی در جشنوارهٔ ادبی مجلهٔ بخارا
- عضو هیئت داوران جشنوارهٔ ادبی-هنری زخم‌های جنگ
آثار
از یعقوب یسنا مقاله‌های زیاد در نشریه‌های افغانستان، ایران و تاجیکستان نشر شده‌است. در ضمن نوشتن و نشر مقالات، ۱۲ کتاب نیز از او تاکنون در افغانستان، ایران و هالند به چاپ رسیده است. یسنا در سمینارها و همایش‌های علمی، ادبی و فرهنگی در کشورهای ایران و تاجیکستان نیز اشتراک کرده‌است.
پژوهش:
- واژه‌های عربی در شاهنامه: نخستین تحقیق در بارهٔ واژه‌های عربی شاه‌نامهٔ فردوسی در افغانستان است. در این کتاب ۶۶۹ واژهٔ عربی با استناد به بیت‌های شاهنامه مشخص شده‌است.
- اهریمن بررسی اسطوره‌های اوستایی در شاهنامه (تحول اسطوره از اوستا تا شاهنامه): در این کتاب اسطوره‌های اوستایی در شاهنامه بررسی شده‌است. ۷۰ چهره و مفهوم اساطیری اوستایی در شاه‌نامهٔ فردوسی نشان داده شده‌است. این کتاب مشخص کرده که شاهنامه از نظر معرفتی، تداوم اوستا است.
- دانایی‌های ممکن متن (نظریه‌هایی دربارهٔ چگونگی معناداری متن ادبی و فلسفهٔ ادبیات): این کتاب از نخستین کتاب‌های فلسفی در بارهٔ فلسفهٔ ادبیات در افغانستان است‌که به چگونگی شکل‌گیری معنای متن ادبی از چشم‌انداز نظریه‌های فلسفی پساساخت‌گرا به معنا و ادبیات پرداخته‌است.
- خوانش متن (نقد ادبی): در این کتاب شعر و داستان معاصر افغانستان در بیست سال (دورهٔ جمهوریت) نقد شده‌است. نقد عملی شعر و داستان معاصر بنابه نظریه‌های ادبی معاصر غربی ارایه شده‌است.
- مقدمه‌ای بر فردوسی‌شناسی و شاهنامهپژوهی (ارایهٔ چشم‌انداز انتقادی از فردوسی‌شناسی و شاهنامهپژوهی): این کتاب مطالعات فردوسی‌شناسی و شاهنامهپژوهی را به صورت انتقادی بررسی کرده‌است. در کتاب چهار نظریه دربارهٔ مطالعات فردوسی‌شناسی و شاهنامهپژوهی ارایه شده‌است: رابطهٔ گفتمانی فردوسی، شاهنامه و محمود؛ جدایی انتقاد از اندیشهٔ فردوسی و شاهنامه؛ شاهنامه، حماسهٔ بنی بشر؛ و جغرافیای پدیدارشناسانهٔ ایران فرهنگی در شاهنامه.
- نگارش و روش تحقیق: در این کتاب مشکلات تحقیق در نهادهای تحقیقی و دانشگاه‌های افغانستان بررسی شده و راه‌حل‌هایی برای رفع مشکلات تحقیق در نهادهای تحقیقی و دانشگاه‌های افغانستان ارایه شده ست.
- روشنگری افسون (نقد معرفت در افغانستان): این کتاب اندیشه‌های فلسفی و انتقادی یعقوب یسنا در بارهٔ چهار ساده‌انگاری فرهنگی و فکری مردم افغانستان است: ساده‌انگاری معرفتی، ساده‌انگار هستی‌شناختی، ساده‌انگاری هنری و ادبی و ساده‌انگاری آموزشی.از این کتاب در افغانستان به خوبی استقبال شد.
- گشودن (مقاله‌های پژوهشی): مقاله‌های پژوهشی و آکادمیک دربارهٔ پست‌مدرنیسم، استعاره، عشق، شراب و… است.
- جایگاه زبان پارسی در افغانستان (مقاله پژوهشی)
- بررسی شگردهای زبانی و بیانی نفثه‌المصدور به اساس مولفه‌های پسامدرنیسم: (مقالهٔ چاپ‌شده در هشتمین همایش ملی نقد و نظریهٔ ادبی ایران
- بررسی تشبیه و استعاره به اساس نظریهٔ ساخت‌گرا و زایاگشتاری: (مقالهٔ چاپ‌شده در هشتمین همایش ملی نقد و نظریهٔ ادبی ایران)
- تحلیل و بررسی نفس در آرای نجم‌الدین رازی و ابن سینا: (مقالهٔ چاپ‌شده در هشتمین همایش ملی نقد و نظریهٔ ادبی ایران)
- زن‌نامه (در نقد فرهنگ مردسالار جامعه افغانستان): کتاب زن‌نامه در «نقد گفتمان پدرسالار» در سه ساحت عمده نگاشته شده‌است. بخش اول، انتقاد از تعبیر و برداشت بدوی مردسالار از مناسبات فرهنگی و اجتماعی زنانه؛ بخش دوم، برداشت مدرن و معاصر از مناسبات فرهنگی و اجتماعی زنانه؛ و بخش سوم، برداشت فمینیستی از مناسبات فرهنگی و اجتماعی زنانه.
- انسان انگاری جهان (نظریه‌ای دربارهٔ شکل‌گیری معرفت و فرهنگ) - آماده چاپ
- جریان‌شناسی تطبیقی شعر معاصر ایران و افغانستان - آماده چاپ
شعر:
- من و معشوق و ماقبل تاریخ (مجموعه شعر)
- در غیبت (مجموعه شعر)
داستان:
- در بازگشت (داستان): این رمان سرنوشت کودکی را بنام غلام‌حسین روایت می‌کند که توسط روس‌ها در افغانستان اسیر شده، به روسیه برده می‌شود. از روسیه به افغانستان برمی‌گردد. غلام‌حسین درگیر مفهوم عشق، زندگی و مرگ می‌شود.
- در دیدار با موجودات فضایی چه گذشت (داستان علمی-تخیلی)
- زنی که بار سوم کشته شد (داستان) - آماده چاپ
- هذیان عصر کرونا - آماده چاپ
تقدیر و جوایز ادبی و فرهنگی
- تحسین‌نامه و مدال طلا از طرف بنیاد احمد شاه مسعود - ۱۳۸۳
- تحسین‌نامه و جایزهٔ نقدی از طرف وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان - ۱۳۹۱
- دریافت لوح تقدیر برای فعالیت فرهنگی از طرف معاون دوم ریاست جمهوری افغانستان (محمد کریم خلیلی) - ۱۳۸۵
- تقدیرنامه برای فعالیت مطبوعاتی از طرف ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت پروان - ۱۳۸۶
- لوح سپاس برای فعالیت علمی و فرهنگی از طرف اداره و طریقه تعلیمات مذهبی شیعهٔ امامی اسماعیلی برای افغانستان - ۱۳۹۳
- تقدیر و برگزاری همایش علمی با عنوان «جایگاه یعقوب یسنا در ادبیات افغانستان» از طرف کانون فرهنگی حکیم ناصر خسرو بلخی - ۱۳۹۵
- دریافت لوح دانشجویان برتر دانشگاه یزد به مناسبت سی‌امین سال تأسیس دانشگاه یزد.
- دریافت تقدیرنامه از وزارت آموزش و پرورش ایران به مناسبت سخن‌رانی در بارهٔ «اسطوره در ادبیات فارسی و جایگاه اسطوره در ادبیات کودک» - ۱۳۹۷
- تقدیر از طرف شهرداری و شورای شهر یزد - ۱۳۹۹
- احوال‌گیری و تقدیر رئیس‌جمهور ایران به پاس کارهای فرهنگی - ۱۳۹۹
- دریافت تقدیرنامه از خانهٔ فرهنگ ایران برای سخن‌رانی در وبینار بین‌المللی «شاه‌نامهٔ فردوسی و راز جاودانه‌گی زبان فارسی».
- دریافت تقدیرنامه از دانشگاه علامه طباطبایی برای سخن‌رانی در «هشتمین نشست سامانیان و رونق زبان پارسی».
- مجله بخارا از یعقوب یسنا برای کارنامه ادبی فرهنگی و چاپ کتاب فردوسی‌شناسی در تهران تقدیر کرد.
منابع
- ↑ پرش به بالا به:۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ «رونمایی از «مقدمه‌ای بر فردوسی‌شناسی و شاهنامهپژوهی» در کابل – خانهٔ ادبیات افغانستان – Afghanistan Litrature House». دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۲۱.
- ↑ «معرفی کتاب «خوانش متن» از یعقوب یسنا». www.khorasanzameen.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۶.
- ↑ پرش به بالا به:۳٫۰۰ ۳٫۰۱ ۳٫۰۲ ۳٫۰۳ ۳٫۰۴ ۳٫۰۵ ۳٫۰۶ ۳٫۰۷ ۳٫۰۸ ۳٫۰۹ ۳٫۱۰ ۳٫۱۱ ۳٫۱۲ ۳٫۱۳ ۳٫۱۴ «یعقوب یسنا». فصل‌نامه حجت (۱۲۳): ۲۰۵. ۱۳۹۸.
- ↑ یسنا، یعقوب. «نویسنده: یعقوب یسنا». خبرگزاری خامه پرس – فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۲۱.
- ↑ «یعقوب یسنا فیلسوف فقدان، بازی و معنا در روشنگری افسون | جاده ابریشم» (به انگلیسی). ۲۰۲۰-۱۲-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۸.
- ↑ «BBC فارسی - فرهنگ و هنر - مجله فرهنگی: بحثی در مورد اسطوره‌شناسی». www.bbc.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
- ↑ «خوانشیاز "دانایی‌های ممکن متن" – هفته نامه اقتدار ملی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
- ↑ «کابل ناتهـ، /معرفی کتاب: دانایی‌های ممکن متن». www.kabulnath.de. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
- ↑ «در جستجوی آن گویندهٔ مخفی». khorasanzameen.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۶.
- ↑ «معرفی کتاب «خوانش متن» از یعقوب یسنا». www.khorasanzameen.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
- ↑ «مقدمه‌ای بر فردوسی‌شناسی و شاهنامهپژوهی | سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی». library.razavi.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
- ↑ dailyetilaatroz (۲۰۱۵-۱۰-۳۱). ««مقدمه‌ای بر فردوسی‌شناسی و شاهنامه پژوهی» اثر جدید یعقوب یسنا منتشر شد». روزنامه اطلاعات روز. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
- ↑ «نگاهی به کتابِ / «مقدمه‌ای بر فردوسی‌شناسی و شاهنامهپژوهی» اثر یعقوب یسنا | روزنامه ماندگار». ۲۰۱۵-۱۲-۱۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۶.
- ↑ «رونمایی از «مقدمه‌ای بر فردوسی‌شناسی و شاهنامهپژوهی» در کابل – خانه ادبیات افغانستان – Afghanistan Litrature House». دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۲۱.
- ↑ سکوت، ساره؛ سکوت، ساره (۲۰۱۸-۰۶-۱۶). «معرفی کتاب نگارش و روش تحقیق- یعقوب یسنا». شهرگان | Shahrgon. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۶.
- ↑ «به مناسبت ارجگزاری از روز معلم». khorasanzameen.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۶.
- ↑ «انسان دچار و اغواشدهٔ عقایدِ خویش». ماهنامه نون. ۲۰۲۰-۰۹-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.[پیوند مرده]
- ↑ «معرفی کتاب گشودن اثر یعقوب یسنا». www.kabulnath.de. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
- ↑ یسنا, محمد یعقوب (2019-05-22). "جایگاه زبان پارسی در افغانستان". کاوش‌نامه زبان و ادبیات فارسی. 20 (40): 181–209. ISSN 1735-9589.
- ↑ پرش به بالا به:۲۰٫۰ ۲۰٫۱ ۲۰٫۲ 2188 (۲۰۲۰-۱۰-۱۴). «دانشگاه نیشابور میزبان هشتمین همایش ملی نقد و نظریه ادبی شد». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۱۷.
- ↑ پرش به بالا به:۲۱٫۰ ۲۱٫۱ ۲۱٫۲ «محورهای همایش «نقد و نظریه ادبی» اعلام شد». ایسنا. ۲۰۱۹-۰۷-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۱۷.
- ↑ «اندر این شهر قحط خورشید است | یادداشتی در بارهٔ زن‌نامه». نیمرخ. ۲۰۲۱-۰۶-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۰۳.
- ↑ «در «درهایی» «در غیبت» یعقوب یسنا». www.khorasanzameen.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
- ↑ «در محضر «در غیبت»». www.kabulnath.de. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
- ↑ «مواجهه نزدیک با عدم: خوانشی از رمان «در برگشت به مرگ» | کاظم‌رسا حمیدی». مجله نبشت. ۲۰۱۹-۰۲-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
- ↑ «مرگ، عشق و انتقاد در رمان «در برگشت به مرگ»». هشت صبح. 2019-09-16. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ اكتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در 2020-10-05. تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)
- ↑ «زندگی و دایرهٔ معنا خوانشی از رمان «در برگشت به مرگ» | روزنامه ماندگار». ۲۰۱۹-۰۳-۰۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ آوریل ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
- ↑ «تقدیر رئیس شورای شهر یزد از یعقوب یسنا». shoaresal.ir. ۶ تیر ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۵ اکتبر ۲۰۲۰.
- ↑ «شهردار یزد تصریح کرد: زبان مشترک بین دو ملت افغانستان و ایران موجب هم افزائی و گسترش زبان فارسی است». yazd.ir. ۴ تیر ۱۳۹۹.[پیوند مرده]
- ↑ «ارتباط ویدئویی رئیس‌جمهوری اسلامی ایران با محمد یعقوب یسنا شاعر افغانستانی». Parstoday. ۱۳۹۹-۰۱-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
- ↑ Karimi، Ebrahim. «گفتگوی رئیس‌جمهور ایران با شاعر افغانستانی مبتلا به کرونا+ویدیو | خبرگزاری شیعیان افغانستان | Afghanistan - Shia News Agency». دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
- ↑ «وبینار «شاهنامه فردوسی، راز جاودانگی زبان فارسی» برگزار می‌شود». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۰.
- ↑ «نشست «سامانیان و رونق زبان فارسی» برگزار می‌شود». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۰.